دکتر سهراب پور:باید باتعامل هرچه بیشتر باسازندگان،مشاوران،پیمانکاران وکارفرمایان،زیرساخت هارا تقویت کرد

آقای دکتر، به نظر شما ارتقای توان داخلی یا ساخت داخل دقیقا چه مفهومی دارد؟

- تعریف دقیق ساخت داخل عبارت است از مجموع ارزش افزوده به اقتصاد ملی یک کشور به وسیله محصولات صنایع و خدمات منتخب، تجهیزات، منابع کلیدی و کالاهای مربوط به بخش خاصی از اقتصاد. بنابراین فقط شامل محصولات نمی شود، بلکه خدمات و تجهیزات و منابع کلیدی و کارهای مربوط البته در یک بخش و حوزه خاص.

به نظر شما توانمندی های داخلی بعد از انقلاب اسلامی در چه حوزه هایی از صنعت ظهور کرده است؟

- در صنایع مختلف کمابیش پیشرفت حاصل شده، بعضی صنایع متاسفانه به دلیل سهولت قرارداد با کشورهای خارجی و واردات، مشکلاتی داشته که مهم ترین و بزرگ ترین آنها صنعت خودرو است، ما متاسفانه در این صنعت به دلیل وابستگی شدید در قراردادهای خرید و غیره، آنچنان که لازم بود و استحقاق داشتیم پیشرفت نکردیم. اگر خودمان را با کشوری مثل کره که همردیف ما بوده و در حال حاضر خیلی از ما در این صنعت پیش افتاده مقایسه کنیم، بنده نقطه ضعف را در این می بینم که پول نفت به راحتی در دسترس بوده و خرید از خارج هم در دسترس بوده و برای هر چیز ساده ای به واردات متوسل می شدند و قسمت R&D جدی نبوده، حتی اگر وجود داشته، خیلی موارد سطحی و کوچکی بوده. این باعث شده که صنعت عظیم خودرو در کشور ماتاسفانه پیشرفت کافی نکرده است. به طور کلی در حوزه های مختلف کارهایی صورت گرفته اعم از خصوصی و دولتی، که یکی از جاهایی که دولتی بوده و خوب کار شده، صنعت هسته ای بوده. مدیریت بر نخبگان در این صنعت به خوبی انجام شده که البته این مدیریت بسیار مهم است.

به نظر شما استراتژی های کلان کشور در حوزه حمایت ازفناوری وایجاد شرکت های دانش بنیان به چه نحوی است؟

خوشبختانه معاونت علمی و فناوری رییس جمهوری در این زمینه خیلی فعال است و یکی از اولویت های شماره یک خود را حمایت از شرکت های دانش بنیان قرار داده است . در حال حاضر در معاونت علمی و فناوری یک مدیریتی هست که باید شرکت های دانش بنیان را تایید کرده و به آنها مجوز دهد، پس از مجوز صندوق نوآوری و شکوفایی که تشکیل شده، به این شرکت ها تسهیلات خواهد داد. به این شرکت ها تسهیلات بانکی با سود نسبتا پایین تعلق خواهد گرفت. صندوق نوآوری و شکوفایی مقررات خوبی دارد، می تواند تسهیلات اهدا کند، در شرایطی خاص تسهیلات بلاعوض بدهد و حتی در شرایطی خود این صندوق می تواند شریک شود. به دلیل اهمیت این شرکت ها، در حال حاضر تمام انرژی معاونت علمی روی این موضوع متمرکز شده است.

آقای دکتر، به نظر شما مسأله تحریم های بین المللی تاچه حد درایجاد روحیه خودباوری مؤثربوده است؟

شروع این موضوع از زمان جنگ بود. ما در جنگ تحمیلی یکه و تنها بودیم و همه دنیا حامی دشمن ما بود. باید روی پای خود می ایستادیم و از سرزمین دفاع می کردیم. آنجا بود که ما مجبور به نوآوری بودیم، از نظر سلاح هم تحریم بودیم. بعد از بازسازی پس از جنگ به سراغ پیشرفت های علمی رفتیم تا روی پای خود بایستیم اما باز هم در این زمان تحریم ها بیشتر و بیشتر شد و البته ما نیز روز به روز هرچه بیشتر به خودکفایی رسیدیم. در حال حاضر در زمینه تولید علم پیشرفت خیلی خوبی داشته ایم. در مورد فناوری البته پیشرفت کمتری داشته ایم ولی در این حوزه نیز تحریم ها ما را ناگزیر می سازد که بیشتر تلاش کنیم. در حال حاضر خوشبختانه فعالبت های بسیار خوبی را شاهد بودیم که در نمایشگاه نفت و گاز که اخیرا برگزار شد، مشاهده کردید که شرکت های داخلی تا چه حد پیشرفت قابل توجهی داشته اند. این روحیه خودباوری باعث بسیاری از این پیشرفت ها شده و امسال نیز که بحث اقتصاد مقاومتی وجود دارد. البته نمونه دیگر آن در صنایع دفاعی است که چون از ابتدا تحریم بوده ایم، امروزه کاملا به استقلال رسیده ایم.

راهکارهای ارتقای توان داخلی درصنعت نفت شامل چه مواردی است؟

- راهکارهایی در این زمینه وجود دارد که البته با توجه به موضوع خصوصی سازی است، اقداماتی که باید به صورت مشترک بین وزارت نفت و متولی صنعت، یعنی وزارت صنعت، معدن و تجارت، صورت پذیرد و همراهی و همدلی نهادهای سیاست گذار مانند مجلس را می طلبد که این راهکارها به شرح زیر است: 1.تدوین نقشه راه ارتقای توان داخلی در کلان صنعت کشور. 2.تعیین دقیق متولی سیاست گذاری، ارزیابی، پایش و نظارت بر روند ساخت داخل و هماهنگی کامل همه دستگاه ها. 3.تهیه فهرست کالاهای مورد نیاز تخصصی در شاخه های مختلف صنعت. 4.طراحی و پیاده سازی نظام فراگیر ارزیابی و رتبه بندی مشاورین، سازندگان و پیمانکاران. 5.شناسایی بازار نیاز آینده به طور دقیق در تمامی بخش های صنعت برای برنامه ریزی و پاسخگویی به نیازهای آینده کشور. 6.تغییر شیوه های قبلی تامین مالی پروژه های کلان. 7.استفاده از منابع داخلی برای تامین مالی پروژه های بزرگ. 8.ارتقای نظام پولی و بانکی و بیمه ای. 9.رفع مشکلات مالی مشاورین و سازندگان و پیمانکاران. 10.تسهیل روند فعلی صدور بیمه نامه ها و ضمانت نامه ها. 11.استفاده از اهرم خرید برای مجبور کردن شرکت های خارجی به همکاری با شرکت های داخلی برای انتقال دانش فنی. 12.تدوین کارشناسانه تعرفه های تجهیزات وارداتی. 13.استفاده از ظرفیت های حوزه های عملیاتی وزارتخانه های اجرایی برای تجمیع ظرفیت ها. 14.سرمایه گذاری مشترک بر روی اقلام مشابه. 15.افزایش توان سرمایه گذاری در حوزه های جدید فناوری. 16.تعددزدایی از تجهیزات مورد نیاز در صورت امکان با توجه به استانداردسازی مصرف آنها. 17.ایجاد صندوق ارتقای توان داخل. 18.بازنگری جدی در ساختار آموزشی کشور. 19.تربیت نیروهای انسانی کارآمد و مورد نیاز در زمینه های فنی و مهندسی، خرید و بازرگانی. 20.به روز رسانی و بالابردن سطح علمی مدیران و کارشناسان بخش های مختلف صنعتی. 21.تقویت و توسعه بخش طراحی مهندسی. 22.حمایت از دانشگاه ها، مراکز رشد، شرکت های دانش بنیان، برای افزایش مقیاس تولید نیمه صنعتی از نتایج آزمایشگاهی. 23.تامین بخشی از هزینه های طراحی، ترغیب و توسعه واحدهای تولیدی توسط دولت به این شرط که دستاوردهای پژوهشی آنها در راستای رفع نیازها، کاهش مشکلات، افزایش بهره وری، کاهش هزینه های تولید، افزایش ارزش افزوده، صرفه جویی ارزی و بالاخره افزایش صادرات باشد، به این شرط دولت باید به این واحدهای تولیدی در این حوزه کمک کند. 24.حمایت دولتی از سرمایه گذاری ریسک پذیر از قبیل تشکیل صندوق ها و دادن وام های کم بهره به این شرکت ها. 25.قوانینی برای معافیت های مالیاتی که انگیزه لازم در این سرمایه گذاری ها ایجاد شود.

آقای دکتر، شما چه پیشنهادی  برای رسیدن به یک مدل جامع درحوزه ارتقای توان داخلی دارید؟

اهم اقداماتی که می توان در این سطح انجام داد، به این شرح است: 1.تشکیل بانک اطلاعاتی واقعی از توانمندی های موجود کشور در حوزه های مختلف صنعتی. 2.ارزیابی و رتبه بندی شرکت های دارای فناوری. 3.ایجاد شبکه مجازی تحت وب برای معرفی و عرضه فناوری های به روز. 4.شفاف نمودن نیازهای فعلی و آتی فناوری. 5.مدیریت عرضه و تقاضای فناوری های مورد نیاز. 6.تهیه یک سری پیوست های فناوری جهت اجرای پروژه ها.

نظر شما در مورد نشست های کارگروه تولید و شورای راهبردی برای ارتقای سطح پنجمین همایش ارتقای توان داخلی چیست؟

این نشست ها از این بابت حائز اهمیت است که مسئولین وزارتخانه که در مقام تصمیم گیرنده و سیاست گذار هستند، و کسانی که قصد تولید این محصولات را دارند و باید نقش اول را در ارتقای ساخت داخل ایفا کنند، به گفتمان می پردازند. این هماهنگی و اطلاع از نظرات و برنامه های طرف مقابل امر بسیار مهمی است، بنابراین یکی از موارد مهم و مقدماتی است که البته در این کنفرانس مدیران و سازندگان به تبادل نظر خواهند پرداخت اما هماهنگی اولیه بسیار مهم است.

به عنوان آخرین سوال، در پنجمین همایش ملی ارتقای توان داخلی، چه مواردی در دستور کار قرار گرفته که این همایش را از چهار همایش قبلی متمایز کند؟

کتابی به نام "پیشگامان تولید ملی" در حال چاپ است که در این همایش نسخه الکترونیکی رونمایی می شود. تجارب موفق شرکت های داخلی و بین المللی در همایش ارائه خواهد شد. همچنین مدیران و متخصصین حوزه های صنعتی چندین سخنرانی کلیدی در این همایش خواهند داشت و البته یک سری پانل های تخصص نیز برگزار خواهد شد و اینکه یک سری کارگاه های آموزشی  و عملیاتی نیز دایر خواهد شد. همچنین یک نمایشگاه تخصصی نیز در جوار کنفرانس دایر می شود که دستاوردهای شرکت های فعال داخلی در آنجا به نمایش گذاشته می شود.